เนื้อหาโดยสังเขป : ข้อคิดจากวรรณคดี
ข้อคิดจากวรรณคดี เป็นงานรวมบทความของอินทรายุธ (นามปากกาของคุณอัศนี พลจันทร) ที่เคยตีพิมพ์ในนิตยสารรายเดือนชื่อ อักษรสาส์น ของคุณสุภา ศิริมานนท์ นิตยสารหัวก้าวหน้าฉบับนี้วางจำหน่ายตั้งแต่เดือนเมษายน 2492 จนถึงตุลาคม 2495 ซึ่งเป็นช่วงเวลาระหว่างหลังรัฐประหาร พ.ศ. 2490 จนถึงก่อนหน้ากรณีกบฏสันติภาพ บทความที่สำนักพิมพ์อ่านรวบรวมมาจัดพิมพ์ในครั้งนี้แบ่งออกเป็นสองกลุ่ม กลุ่มแรกเป็นบทความจากแผนก (คอลัมน์) "ข้อคิดจากวรรณคดี" ซึ่งตีพิมพ์ ระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2492 ถึงกันยายน 2493 รวม 10 เรื่องด้วยกัน ยกเว้นเรื่อง "ที่มาของวรรณคดี" ซึ่งอินทรายุธได้นำข้อเขียนว่าด้วยที่มาและความหมายของคำว่าวรรณคดีของ ร้อยเอกหลวงบวรบรรณารักษ์ (นิยม รักไทย) อาจารย์คนหนึ่งของเขาผู้มอบเอกสารนี้ให้แก่เขาไว้เมื่อนานมาแล้ว มาลงพิมพ์
ไว้ในแผนกนี้ด้วย กลุ่มที่สองเป็นบทความของอินทรายุธจากแผนก "ข้อน่าศึกษาทางการประพันธ์" (เป็นแผนกซึ่งอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของนายตำรา ณ เมืองใต้) ที่ตีพิมพ์ในระยะเวลาไล่เลี่ยกันสามเรื่อง ได้แก่ "ข้อไม่น่าศึกษาทางการประพันธ์" , "ARS GRATIA ARTIS?" และ "ศิลปและวรรณคดี" บทความหลังสุดนี้ อินทรายุธแปลมาจากคำบรรยายของ
เมาเซตุง (สะกดคำตามต้นฉบับ) เรื่อง "Arts and Literature" ในคราวเปิดประชุมวงศิลปินที่นครเยนอัน ประเทศจีน เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม ค.ศ. 1942 ความ
ริเริ่มของบทความชุด "ข้อคิดจากวรรณคดี" มีคำอธิบายสั้นๆ อยู่ในหน้าเปิดคอลัมน์ครั้งแรกว่า มาจากการที่กองบรรณาธิการของ อักษรสาส์น ได้ รับจดหมายจากผู้อ่านซักถามปัญหาต่างๆ ทางวรรณคดีและความเกี่ยวเนื่องระหว่างวรรณคดีกับสังคม จึงมอบหมายให้อินทรายุธ ในฐานะผู้กำกับแผนกวรรณคดี นำมาเรียบเรียงลงในแผนก "ข้อคิดจากวรรณคดี" และแม้ว่าเดิมผู้เขียนตั้งใจจะเขียนเป็นบทความสั้นๆ โดยกำหนดตีพิมพ์เดือนเว้นเดือนเท่านั้น แต่เมื่อบทความแรกคือ ศาสนาถูกระชากไปสู่ตะแลงแกง ตีพิมพ์ในเดือนพฤศจิกายน 2492 แล้ว ปรากฏว่ามีผู้อ่านสนใจกันมากจน อักษรสาส์น ต้องเปลี่ยนมาตีพิมพ์บทความแผนกนี้ทุกเดือนดังคำชี้แจงในหน้าเปิดของบทความ เรื่องถัดมา คือ "ความแตกต่างระหว่างรามายณะและมหาภารตะ" ฉบับมกราคม 2493 :

